Zelf wasmiddel maken – makkelijk, goedkoop en duurzaam

Zelf wasmiddel maken is iets dat al heel lang op mijn planning staat. Maar tot nu toe was het er nog nooit van gekomen. Het leek me immers altijd een hele klus om je wasmiddel zelf te maken… maar is dat ook zo? Of valt het uiteindelijk toch wel mee? 

Gezond ecologisch wasmiddel is niet goedkoop. En het is ook niet zomaar overal te verkrijgen. Wij kiezen sinds enkele jaren ervoor om enkel nog met Sonett te wassen. Maar vorig weekend viel ik weer eens zonder. We kopen dat meestal bij BioPlanet of Origin’O of een biowinkel/natuurwinkel in de buurt (maar ze hebben het niet overal helaas). En van de alternatieven die ze bij de supermarkt kortbij hadden werd ik niet zo blij… 

Het ideale moment dus om toch eindelijk eens te gaan experimenteren met zelf wasmiddel maken 🙂 en mijn bevindingen hier te delen. 

Waarom zelf wasmiddel maken? 

• minder schadelijke en toxische stoffen  
• milieuvriendelijker
• goedkoper 
• altijd voorhanden
  (of toch de ingrediënten die weinig plek innemen en dan makkelijk bij te maken) 
• …

Minder schadelijk voor jezelf en voor de natuur. 

De meeste gewone wasmiddelen zijn grotendeels gemaakt uit schadelijke petrochemische stoffen (met aardolie als basis). Daaraan worden dan nog heel wat toxische stoffen toegevoegd: o.a. solventen als paradichloorbenzeen, fenol, formaldehyde, optische witmakers, synthetisch parfum, enz. Kijk maar eens op het etiket van een doorsnee wasmiddel…

Na het wassen blijven er altijd wel restanten van deze toxische stoffen achter in je wasgoed. En deze zijn niet zo goed voor je gezondheid. Ze kunnen irritaties veroorzaken aan de huid (jeuk, uitslag, eczeem,…) en aan de luchtwegen. Sommige bestanddelen kunnen je op den duur zelfs ook erg ziek maken.

Bij het antigifcentrum (in België) komen elk jaar heel wat oproepen binnen, zo’n 60.000,  waarvan ongeveer een kwart voor ongevallen met schadelijke ‘chemische’ producten. Waaronder dus ook de gangbare huishoudproducten en wasmiddelen vallen. Vooral kinderen worden hierdoor aangetrokken. (bron: antigifcentrum België)

Deze giftige stoffen zijn vaak niet of maar beperkt biologisch afbreekbaar en blijven dus achter in het oppervlaktewater, de bodem, de rivieren. Ze blijven in de natuur opstapelen en zijn zo nadelig voor het milieu, voor dieren en voor mensen.

Elk jaar worden er in Europa alleen al zo’n drie miljoen ton wasmiddelen geproduceerd. Dat is echt wel een hele grote hoeveelheid… 

Welke zeep kan je gebruiken om wasmiddel van te maken?

Deze soorten zeep (zeepblokken) worden het meest gebruikt om zelf wasmiddel van te maken: 

• Aleppo zeep (olijfolie)
• groene Marseillezeep 
• witte Marseillezeep 
• Marseille zeepvlokken 
• een goede bio zeep
• Sunlight zeep 

Plantaardige zeep zonder palmolie

Als je een plantaardige zeep zoekt zonder palmolie, kan je kiezen voor een goede Aleppo zeep of een groene Marseillezeep. Deze zepen zijn gemaakt op basis van olijfolie. Ze kosten wel wat meer dan de andere zeepblokken uit het lijstje, maar ze zijn dan ook gezonder en duurzamer. Je kan ze ook gebruiken om je huid en haren mee te wassen. Deze zepen zijn heel zacht voor de huid en vooral ook geschikt voor de probleemhuid (eczeem, allergie, psoriasis,…).

Plantaardige zeep met palmolie

De witte Marseillezeep is ook plantaardig, maar op basis van palmolie. Dit is de zeep die speciaal bedoeld is voor de was en niet voor het lichaam. Ze is ook goed om hardnekkige vlekken mee te behandelen. Deze is ook verkrijgbaar in de vorm van zeepvlokken, dan moet je zelf al niet meer gaan raspen.

Er is heel veel verschil in de kwaliteit van Marseillezeep. Dit is geen beschermde naam, dus iedere fabrikant kan deze benaming gebruiken. Extra goed opletten dus dat je een goede kwaliteit koopt (ingrediënten nakijken). In heel wat van de (goedkopere) marseillezepen zitten dus helaas toch ook weer dierlijke ingrediënten en schadelijke toevoegingen. (bron)

Niet-plantaardige zeep met dierlijke vetten

Sunlight zeep wordt vaak gebruikt omdat ze zo goedkoop is, maar deze zeep is gemaakt op basis van dierlijke vetten en palmolie. Niet de beste keuze dus als je ook voor gezond en duurzaam wil kiezen. Hoewel het volgens mij toch nog een betere optie is dan commercieel wasmiddel. Deze zeep kan je in de meeste grote supermarkten wel vinden.

Recept om zelf wasmiddel te maken

Dit heb je nodig van werkgerief: 

• een rasp (om grof te raspen) of een scherp mesje
• een steelpan of kookpot waar +2 liter in past – met deksel
• een kookvuur om het mengsel op te warmen
• een klopper (garde) en/of staafmixer 
• een lege goed uitgespoelde fles van vloeibaar wasmiddel (of een andere fles) 
• een trechter
• een kwartiertje tijd 🙂

En dit heb je nodig van ingrediënten:

Wasmiddel maken voor gekleurde was: 

• 30 gram geraspte zeep (naar keuze, alle soorten kunnen) of zeepvlokken
• 2 liter water
• optioneel:
  etherische olie als je een geurtje aan je wasmiddel wil toevoegen
  bv: citroen, lavendel, sinaasappel, lemongrass, bloemengeuren, … 

Wasmiddel maken voor donkere was of zwarte was 

• 30 gram geraspte zeep, van groene Marseille zeep of Aleppo zeep
• 2 liter water 
• optioneel:
  etherische olie als je een geurtje aan je wasmiddel wil toevoegen
  bv: citroen, lavendel, sinaasappel, lemongrass, bloemengeuren, … 

Wasmiddel maken voor witte was 

• 30 gram geraspte zeep (naar keuze, alle soorten mogelijk) 
• 2 liter water 
• 30 gram baking soda (natrium bicarbonaat) – na het koken toevoegen
• optioneel:
  etherische olie als je een geurtje aan je wasmiddel wil toevoegen
  bv: citroen, lavendel, sinaasappel, lemongrass, bloemengeuren, … 

En zo maak je ecologisch vloeibaar wasmiddel: 

Rasp de zeep met een grove rasp tot je de juiste hoeveelheid hebt.
Als je geen geschikte rasp hebt, kan je ook met een mesje kleine stukjes van de zeep afsnijden. Sommige mensen gebruiken de keukenrobot om de zeep te raspen, dat heb ik nog niet uitgeprobeerd, maar het schijnt ook goed te werken.

Zet een steelpan (of grotere kookpot als je meer wil maken) met een halve liter water op het vuur.

Voeg daar de geraspte (of klein gesneden stukjes) zeep aan toe.

Met een garde (klopper) goed roeren tot al de zeep opgelost is in het water.
Bij groene Marseille zeep of Aleppo zeep gaat dit snel, deze lost al op in warm water. Als je een zeep mét palmolie gebruikt (witte Marseille, biozeep of Sunlight) dan laat je het mengsel beter goed heet worden of zelfs even doorkoken. Dan gaat het beter mengen en een homogener resultaat geven als het wasmiddel klaar is.

Voeg dan de rest van het water erbij en roer nog even goed door. Bij zeep met palmolie wat meer verwarmen of al direct heet water erbij voegen.

Dan doe je het deksel erop en laat je het zeepmengsel op het (uitgezette vuur, of naast het vuur) ter plekke al wat afkoelen.

Vervolgens zet je de afgedekte kookpot op een koele/koude plek en laat je het daar een nachtje verder afkoelen (en eventueel opstijven). Zeep met palmolie of met dierlijke vetten zal steviger en dikker worden. Als je groene Marseille zeep of Aleppo zeep gebruikt, blijft het mengsel dunner en vloeibaarder. Voor het reinigingsvermogen en uiteindelijk wasresultaat gaat dat geen verschil maken.

‘s Ochtends kan je het mengsel nog even opnieuw goed doorroeren met een klopper of garde. Als je zeep met palmolie/dierlijke vetten gebruikte, kan een staafmixer handig zijn om het terug egaal gemengd te krijgen.

Met een trechter kan je het dan overgieten in de flessen die je voorzien had. En goed afsluiten of de dop erop doen.

Hoe moet je dit wasmiddel gebruiken om te wassen?

Voor gebruik even met de fles schudden zodat alles terug goed gemengd is.

Dan de gewenste hoeveelheid (max. 100ml voor een kleinere wasmachine of tot 150ml voor een grotere wasmachine) in een bekertje gieten, of in de dop van de fles. De dop van onze Sonett wasmiddel fles is net 100ml als je hem helemaal vol doet. Ik doe er iets minder in, wij hebben maar een kleine wasmachine.

Als je graag een geurtje toevoegt aan je wasmiddel, kan je nu enkele druppeltjes etherische olie toevoegen in het bekertje of in de dop. Hoeveel druppels nodig zijn is afhankelijk van de kwaliteit van de olie en ook wel van hoeveel geur je wil. Dat moet je zelf wat uitproberen dus.

Best ook even roeren zodat de etherische olie goed gemengd is met het wasmiddel. Als etherische olie rechtstreeks op je wasgoed komt, zou dit vlekken kunnen maken. Dus dat kan je beter voorkomen.

*Sommige mensen doen de etherische olie al rechtstreeks in de fles, doorheen het hele wasmiddel. Dat kan ook wel. Maar etherische olie is niet zo goedkoop en ze vervliegt snel… dus als je lange tijd erover doet om je fles wasmiddel op te gebruiken of in een grote fles die je vaak open doet om te gebruiken is dat misschien niet de beste keuze. Dan ga je veel meer druppels etherische olie nodig hebben om genoeg geur effect ervan te hebben. Of druppels moeten toevoegen als de fles halfweg is omdat het dan minder geur afgeeft.

Dan is het heel wat zuiniger om de druppeltjes er per wasbeurt pas aan toe te voegen. Voordeel als je de geur pas net voor gebruik in de dop of beker toevoegt is ook dat je bij elke wasbeurt kan kiezen of je er een geur aan toevoegt of niet. En welke geur je erbij wil (als je meerdere flesjes etherische olie hebt dan toch).

Dan kan je het wasmiddel overgieten in het daarvoor bestemde bakje in je wasmachine.

En dan wassen maar…

Hoeveel kost zelfgemaakt wasmiddel?

Is zelf wasmiddel maken goedkoper dan commercieel wasmiddel kopen?

Wij gebruiken bijna altijd Sonett wasmiddel. Dat kost ongeveer 10 euro voor een fles van 2 liter, wat overeenkomt met ongeveer 25 wasbeurten. Omgerekend kom je dan aan 0,40 per wasbeurt.

Ik heb al heel lang geen andere merken wasmiddel (uit de supermarkt) meer gekocht, dus daar ken ik geen prijzen meer van. Maar je kan dat heel makkelijk zelf even na rekenen hoeveel deze je per wasbeurt kosten. De budget wasmiddelen zullen waarschijnlijk heel wat goedkoper zijn dan een ecologisch wasmiddel als Sonett, de bekende commerciële wasmiddelen zullen rond dezelfde prijs zitten of zelfs nog duurder zijn, denk ik.

Prijs van zelfgemaakt wasmiddel:

Blok zeep: er is heel veel verschil in prijzen van een blok zeep, afhankelijk van de kwaliteit. Een goede blok groene Marseillezeep van het merk Marius Fabre bijvoorbeeld kost ongeveer 32 euro voor 1 kg. Dat is genoeg om ruim 32 keer 2 liter wasmiddel mee te maken. Van 2 liter wasmiddel kan je 20 keer een wasmachine laten draaien (als je 100ml per keer gebruikt). Dan kom je aan 0,05 per wasbeurt.

optioneel:
– etherische olie om een geurtje toe te voegen: afgerond gemiddeld 10,- voor 10ml (=ongeveer 200 druppels) > als je 2 à 4 druppels per keer gebruikt, is dat 0,10 à 0,20 per wasbeurt
– baking soda: kost zo’n 8,- voor 400g > daar kan je 26 liter wasmiddel voor witte was mee maken > als je 100ml per wasbeurt gebruikt is dat 260 wasbeurten > dat komt dan overeen met ongeveer 0,03 per wasbeurt

Conclusie:
Het zelf maken van je wasmiddel is niet alleen gezonder voor je lichaam en voor het milieu maar het is ook goed voor je budget. Want om het even welk wasmiddel je daarvoor kocht, het zelfgemaakte wasmiddel is sowieso wel goedkoper dan een commercieel wasmiddel.